Lekcja Panny Margaridy

Joanna Żółkowska w Holandii

„Lekcja Panny Margaridy” to monolog tragikomiczny dla porywczej kobiety, napisany przez brazylijskiego pisarza  Roberto Athayda.

          Pod koniec lat 70-tych, sztuka ta stała się manifestem ówczesnego pokolenia. Prawie wywołała rewolucję kulturalną w Brazylii. Na murach budynków wypisywano czerwoną farbą: „Panna Margarida”. Imię to stało się synonimem wolności słowa.

Panna Margarida pojawia się wśród nowych uczniów i przeprowadza z nimi lekcję stanowiącą przedziwny zlepek różnych przedmiotów: głównie biologii, historii i geografii. Uczy w dosyć niekonwencjonalny i kontrowersyjny sposób (zarówno, jeśli chodzi o treść jak i formę). I tak, np., o co chodzi wg Panny Margaridy, w historii: o to, że każdy chce każdego zdominować.

Panna Margarida nie uczy rzeczy łatwych, daje ciężką lekcję życia, ale wynika to z troski: „nie możecie się zniechęcać, kiedy was wyzywam. Opryskliwość Panny Margaridy rani ją samą bardziej niż was rani. Musicie się z tym pogodzić, bo w prawdziwym życiu nie będziecie mieli nic do powiedzenia.” Żeby wchłonąć jej nauki, należy pozostać całkowicie pasywnym.

Jest kimś, kto wymknął się z ram bycia nauczycielem. Ona wieści, głosi. Jest prorokiem przybywającym z misją pozmieniania ludzkich umysłów: żąda szacunku dla naszych braci zwierząt, pragnie posłuszeństwa i zrozumienia. Panna Margarida nie musi myśleć, bo czuje. Zna język drzew i minerałów. Panna Margarida cała jest ekologią. Nie jest przeciętną kobietą. Umie lewitować. Mogłaby się unieść, gdyby tylko miała na to ochotę.

Do swojej obłędnej filozofii doszła poprzez lata praktyki w tym zawodzie. Lata wyrzeczeń spowodowanych nie zrealizowaniem swej seksualności (stara panna!) spowodował u niej pogłębiającą się obsesję związaną z seksem. „Nigdy się przed wami nie rozbiorę!”, „Pan Dyrektor zabronił mi rozbierać się przed wami. Nawet cycków nie wolno mi wam pokazać!„ – te hasła bezustannie przewijają się przez całą sztukę.

  Tylko niech wam się nie wydaje, że Panna Margarida jest naiwna. Nie jest. Wie, że na świecie nie istnieje coś takiego, jak doskonałość, ale czemu nie starać się do niej dążyć? To misja bliska jej sercu, dlatego wywołuje ataki choroby, którą Panna Margarida określa jako: „nagłe uderzenia teorii do naczyń wieńcowych.”

          Panna Margarida stawia pytania, rozwiązuje zadania, ale nigdy nie daje gotowych recept na to, jak żyć. Jedyna prawda, jaką może się podzielić ze swoimi uczniami, to ta, by czynili dobro: „To jedyny sposób, by pozostać szczęśliwym. Zawsze czyńcie dobro.”

W naszym świecie, Panna Margarida pozostaje tworem wyjątkowym. To, co dla niej najważniejsze, to kontakt z drugim człowiekiem. Bliski kontakt.

          Tekst napisany jest w niezmiernie dowcipny sposób, który płynnie przechodzi w tragiczną refleksję nad kondycją współczesnego człowieka. Sama postać nauczycielki wymyślona jest tak trafnie, że mamy wrażenie osoby z krwi i kości. Jest odważnym bokserem wagi koguciej. Z każdej walki wychodzi zwycięsko.

Jeśli damy się wciągnąć w zabawę, którą zaproponuje nam Panna Margarida, wszystko to, co dotąd wydawało nam się logiczne, przestanie takie być, a absurd nabierze nowego znaczenia.

          Mamy szansę zobaczyć Joannę Żółkowską (aktorkę Teatru Powszechnego w Warszawie) w zupełnie innej kreacji aktorskiej niż dotychczas.

          W sztuce, ogromną rolę odgrywa publiczność, czyli uczniowie – są oni integralną częścią całości, biorąc czynny udział w lekcji.

   
    Teatr „Stara Prochownia” Warszawa

    „Lekcja Panny Margaridy”

    Panna Margarida: Joanna Żółkowska

    Reżyseria: Karolina Szymczyk

    (absolwentka Akademii Teatralnej w Warszawie; dyplom 2002)

    Muzyka: Maciej Majchrzak

    Scenografia, kostium: Lucyna Riege

27.03.04  Utrecht  -  godz. 19:00,   28.03.04  Eindhoven  -  godz. 18:00

Wstęp 19,50 EUR.    Rezerwacja miejsc   -   Scena  Polska
           Tel: 0031 30 271829     Fax: 0031 30 2719613    E-mail: scenapolska@planet.nl